Neuburg – to moje miasto które pokochałam jak adoptowane dziecko rodziców których nie miało
Jadąc tu z każdej strony będziemy widzieć olbrzymi zamek, który jest tylko zapowiedzią uroczego miasteczka leżącego w malowniczej dolinie Dunaju, które uwazane jest za jedno z najpiękniejszych miast renesansowych w Bawarii.
Postaram Wam opowiedzieć, dlaczego warto odwiedzić Neuburg i dlaczego powiązany jest z Polską ?!
A oprócz tego wiecie ze:
- Neuburg ma trzy zamki; Nowy zamek, Altenburg i Jagdschloss ( zwany też Schloss Grünau) oprócz tego są jeszcze dwa zameczki ( Arco i Hessellohe)
Piekne tereny zielone ; Auenzentrum https://www.auenzentrum-neuburg-ingolstadt.de/, Ogród angielski, Finkenstein z którego roztacza się widok na dolinę Dunaju , a w okolicy i mieście w ciepłe dni można ochłodzić się w specjalnych Kneippbecken https://de.m.wikipedia.org/wiki/Wassertreten , czy skorzystać z uroków okolicznych jezior lub nacieszyć oko naszymi Neuburowskimi Malediwami przy Silbersee
- Dla fanów II WŚ mamy tu i pozostałości po WiFo https://de.m.wikipedia.org/wiki/Wirtschaftliche_Forschungsgesellschaft , mamy tez sporo bunkrow i twierdz, zwłaszcza w pobliskim Ingolstadt
- Można na kilka godzin zanurzyć się w historii Starego Miasta odwiedzając zamek w którym jest wspaniała kolekcja muzealna, groty wyłożone tysiącami otoczaków i muszli i galeria obrazów mistrzów tego świata.
- Najstarszy kościoł protestancki na świecie – a w nim dla ułatwienia- interaktywna mapa po kościele z której wyczytacie każdy detal…
- Jedną z najpiękniejszych barokowych Bibliotek w Europie
O co chodzi z polskimi księżniczkami na zamku ?
Tu trzeba troszkę zagłębić się w historię miasta …
Neuburg od 1392 roku znajduje się w granicach Bawaria – Ingolstadt.
Książę Ludwik VII Brodaty uczynil go swoją główną rezydencją a sam zamek w latach 1420-1425 przebudował. W wyniku wojny „spadkowej” w 1505r utworzono księstwo Palatynat-Neuburg dla książąt Ottona Henryka i Filipa z dynastii Wittelsbachów. Na rezydencje książęcą wybrano Neuburg właśnie dlatego, że stał tu zamek Ludwika Brodatego. 1522 bracia zostają pełnoletni i zaczynają rządy w ksiestwie.
Książę Otto Henryk postanawia przebudować zamek 💒 nadając mu renesansowy wygląd. Prace rozpoczęto 1527r. W 1529 założono pierwsze ogrody a w latach 1534-1538 dobudowano północne skrzydło o czterech kondygnacjach (w tym pałacową kaplicę)
1541 książę🤴 Otton Henryk zmienia wyznanie i przechodzi na luteranizm i znowu każe przebudować kaplicę i… w ten sposób mamy tu najstarszą świątynię protestancką w Bawarii, ba w Niemczech 🇩🇪 , ba… na Świecie 🌏
Tak budował, budował, ze sie zadłużył i zadłużony książę 🤴 Otton Henryk musiał abdykowac w 1544roku na rzecz stanów krajowych i wtedy postanawia upomniec się o spadek po swojej babcie 👵 Jadwidze Jagiellonce (siostrze polskiego króla Zygmunta I Starego) i udał się w tym celu nawet do Polski 🇵🇱 , ale żadnych pieniędzy nie otrzymał, Jadwiga Jagiellonka pokazała mu figę z makiem.
Nastepny książę Wolfgang von Zweibtücken i Neuburg (urzędował od 1560-1569)kończy przebudowę zamku.
Na fasadzie od strony dziedzińca w zachodnim skrzydle powstają piękne dekoracje sgraffitowe.
I tu zaczyna się wątek Polski ,
bo … książę Filip Wilhelm (1653-1690) postanowił znowu pałac przebudować. Wybudowano nowe czterokondygnacyjne skrzydło zakończone z obydwu stron potężnymi, okrągłym wieżami.
Tarasy pałacowe poszerzono, a na parterze wybudowano w północno-wschodniej wieży groty wyłożone muszlami i otaczakami, które tworzą różne wzory i są dzisiaj magnesem przyciągającym turystów.
Książę Filip Wilhelm ożenił się 8 czerwca z Anną Katarzyną Konstancją (1619-1651) córką polskiego króla Zygmunta III Wazy, która była bardzo chorowita być może genetycznie (patrząc na choroby jej ojca Zygmunta) ba, byla jedynym z ośmiorga dzieci, które w ogóle dożyło dorosłego wieku (nie wiem dlaczego wikipedia podaje tylko troje synów Zygmunta?) .
Dodatkowo straciła wczesnie rodziców (matkę, macochę i ojca) a sejm wyznaczył dla niej majątki/ziemie po matce. Miala poślubić kogo innego ale sejm nie uzgodnił kwestii posagu (a ziemie jej zabrał) potem jak uzgodnili to wyszło sporo ,bo to ona wzbogaciła małżonka.
Królewna przywiozła bogate wiano:
– 443 333 talarów
– 300 000 talarow w klejnotach
Jej posag wiozło kilkadziesiąt wozów…
W pałacu na II piętrze w wielkiej sali znajduje się galeria obrazów. Znajdziemy tam dzieła takich malarzy jak van Dyck czy Rubens. Obok olbrzymich obrazów Rubensa wiszą dwa obrazy przedstawiające polskiego króla Zygmunta III Wazę w stroju koronacyjnym i jego druga żonę Konstancję (prawdopodobnie polska królewna Anna Katarzyna przywiozła obrazy rodziców)
Małżeństwo pozostało bezdzietne a po śmierci Anny Katarzyny w 1651r książę żeni się powtórnie w 1653 z hrabiną Elżbietą Emalią von Essen-Darmstadt. Z tego małżeństwa urodziło się aż… 17 dzieci.
Z córek :
-Eleonora została wydana za cesarza Leopolda I
– Maria Zofia za króla Portugalii Pedro II
– Anna Maria za króla Hiszpanii Karola II
– Jadwiga Elżbieta w 1691r za królewicza Jakuba Sobieskiego (Syna polskiego króla Jana III Sobieskiego)
W 1716 władze objął Karol III Filip (1716-1742) ostatni z rodu Palatynat-Neuburg.
I ten był trzykrotnie żonaty
10 sierpnia ożenił się z Ludwiką Karoliną Radziwił ( córką tego zdrajcy którego znamy u nad z Potopu) urodzonej w Królewcu 27 lutego 1667 roku w dosyć bogatej rodzinie. Rodzice Ludwiki zmarli dosyć wcześnie (gdy miała dwa lata) i wychowywał ją Fryderyk Wilhelm (elector branderburski), Ludwika wiele czasu spędzała w Berlinie I Królewcu, finansowała drukowanie książek po litewsku, krzewiła wiarę kalwinistyczną, studiowała teologię w Królewcu, Frankfurcie nad Odrą i w Berlinie, sfinansowała pierwsze wydanie katachizmu…
Radziwiłówną po śmierci swojego pierwszego męża Ludwika Brandemburskiego (którego poślubiła w wieku 13 lat), chcieli wmanewrować w małżeństwo z Ludwikiem Sobieskim – synem Jana III Sobieskiego- gdyż była jedyną spadkobierczynią ponad tysiąca wsi i kilku miast w Wielkim Księstwie Litewskim i Koronie. Jednak potajemnie poślubiła księcia Pfalz-Neuburg, Karola III Filipa Wittelsbacha.
Ślub wywołał skandal a sprawa była rozpatrywana na posiedzeniach Sejmu na których jej potomków chciano pozbawić praw do majątków (ale okazało się, że Sobiescy sfałszowali dokumenty przedślubne )
Sama Radziwiłłówna władała tym oto zamkiem tylko 8 lat, urodziła czworo dzieci lecz zmarła rodząc czwarte w wyniku komplikacji poporodowych.
Z drugiego małżeństwa dorosłych lat dożyła tylko jedna jej córka – Elżbieta Augusta Zofia Wittelsbach, która była żoną księcia Józefa Karola Wittelsbacha Po śmierci Radziwiłównej Filip Wilhelm żeni się w Krakowie w 1701r z Teresą Lubomirską ( chcielibyście o tym poczytać?)
Trzecie małżeństwo z Marią Teresą hrabianką von Turn und Taxis było morganatyczne. 1808 roku księstwo Neuburg zostało włączone do królestwa Bawarii i przestało istnieć.
W 1810 roku przez parę miesięcy w zamku mieszkał pierwszy król Bawarii Maksymilian I. W następnych latach aż do końca I wojny światowej wyposażenie pałacu zostało rozproszone po innych palcach i zamkach 😞
W 1987 roku po długiej renowacji otwarto muzeum.
Warto ten zamek zwiedzić nie tylko ze względu na piękne położenie, czy ciekawy wygląd, ale przede wszystkim ze względu na jego historię
W końcu…. w ilu zamkach i pałacach znajdziemy portrety polskich władców, w ilu zamkach na terenie Niemiec żyły polskie ksieżniczki?
LEGENDA związana z Neuburgiem
Jako ciekawostkę podam, że w Neuburgu pielęgnowania jest pamięć i w postaci legend np związanych z Philippem Wilhelmem, który był hrabią palatynem Neuburga.
No więc hrabia pielęgnował dożywotnio nabożeństwa i modlitwy do św. Michała
Powód był następujący: bardzo smutny rolnik spotkał młodego mężczyznę o imieniu Michał na polu w pobliżu Neuburga, mężczyzna zapytał rolnika o przyczynę jego smutku. Rolnik poskarżył się mu na swoją biedę z nędzą, po czym ów Michał kazał mu iść do zamku hrabiego Philipa Wilhelma, aby prosić o jałmużnę i powiedzieć sługom aby przenieśli księcia Filipa Wilhelma do innego pokoju i żeby mu zaufali, bo czas pokaże przyczyne tej ostrożności.
Rolnik zrobił tak, jak mu kazano. Na dworze byli zaskoczeni tłumaczeniami rolnika, ale po bliższej inspekcji stwierdzono, że sufit jest zrujnowany i postanowiono zastosować się do porady. Sufit zawalił się wkrótce potem.
Więc hrabia doszedł do wniosku, że to sam anioł Michał przysłał rolnika aby go ostrzegł, stąd te msze dziękczynne. Ten sam Philipp Wilhelm był bardzo hojny wobec biednych i zawsze nosił ze sobą torbę z jałmużną. Kiedy byl na polowaniu pod Wiedniem i został zaatakowany przez dzika dzik go niby ugryzł ale okazało się, że ząb dzika trafił w sakiewkę z jałmużną i tak to książę był uratowany.
Wniosek taki kochani – że warto mieć kasę, bo i dzik nie ugryzie i sufit się nie zawali.
JAGDSCHLOSS/ SCHLOSS GRÜNAU
Oprócz ogromnego zamku w Neuburgu ( Neuburg an Der Donau) możemy cieszyć oko pobliskim Jagdschloss /Grunauerschloss czyli zamkiem wybudowanym teoretycznie z miłości do żony ale bardziej wydaje mi się, że z miłości do polowań.
Okazałe polowania w niezwykle pożywnych lasach liściastych wokół obecnego zamku Grünau zostały udokumentowane już w XIV wieku.
Przede wszystkim potężne jelenie łowne, knury i sarny były celem łowców. Nie polowano przez otwarte korytarze, ale głównie w nadbrzeżnym lesie, który był znacznie bardziej otwarty niż dziś, a obszar był sprytnie wykorzystywany w polowaniach. Pomoc myśliwska z psami i jeźdźcami kierunkowymi doprowadziła jelenia do ogrodzonych, jaśniejszych lasów dębowych, gdzie „uprzywilejowani goście polujący” łapali jelenie w pułapkę.
Pierwszy władca Neuburga, książę Ottheinrich, zbudował swoj reprezentacyjny zamek na polowania (Jagdschloss Grünau) w latach 1530–1555 jako „Morgengabe” dla swojej żony Susanny. Na początku zamek składał się z okazałej wieży i fosy (widocznej i dzisiaj) ale później został przebudowany
Dzisiaj nie tylko mieszka w nim kilku lokatorów (ksiezniczki Wittelsbachow czy słynna Uta Patel-Missfeldt http://www.ute-patel-missfeldt.de/, której dzieła polecam oglądnąć chociażby w necie) ale mieści się też Auenzentrum, które zajmuje się promowaniem terenu i ochroną środowiska na obszarze zajmującym Dunaj, rzekę Auen i całkiem sporej ilości jezior za zamkiem.
Ogromny obszar lasów nadbrzeżnych, który przylega do Schloss Grünau, ma swój początek w odpowiedzialnym wykorzystaniu przez Wittelsbachow obszaru leśnego i do dzisiaj widać imponujące rozmiary królewskiego rezerwatu łowieckiego.
Aleje i rzędy drzew … dzielą i kształtują ziemię Wittelsbacha z dążeniem do harmonijnego projektowania krajobrazu do dzisiaj.
Silbersee
I tak jak juz jesteśmy przy przyrodzie to jeszcze mamy w naszym rejonie takie nasze Malediwy , bo przy Silbersee mamy wrażenie jak byśmy byli nnadowymi lub nas jakimiś Fiordami gdzie spotykamy tak charakterystyczny kolor wody.
A woda ma tak cudowna barwę dzięki kredzie
Sama woda jest gruntowa i deszczowa tworząca 15m głębię
Czyli sporo jak na tak małe jezioro (Dunaj na terenie Niemiec ma normalnie 8m głębokości). Dzięki swojemu tajemniczemu położeniu na uboczu mieszkańcy zaczęli nazywać ten swoj głęboki skarb „srebrnym jeziorem” (od powieści Karola Maya „Skarb w srebrnym jeziorze”) Jezioro (wyrobisko) przeszło przez przetarg z rąk firmy ” Schehermayer Grube” przez Kiselerde (Neuburg Weiß) zajmująca się krzemionką do firmy Hoffmann i synowie w których to rękach pozostawało do 1970r. Z owej krzemionki pozyskiwano biały proszek którego dodawano do produktów z gumy a także do produktów służących do polerowania, czyszczenia i scierania
Dzisiaj krzemionką dalej jest wydobywania w innych miejscach przy Dunaju i dalej zajmuje się tym firma Sonax (czyli bracia Hoffmann) znana z produktów do czyszczenia i dbania o karoserie samochodów na całym świecie (która ma siedzibę właśnie w Neuburgu). Jeziora po takich wyrobiskach mają niesamowitą turkusową barwę i niektóre tworzą piękne miejsca wyglądające jak wąwozy znane na innych kontynentach
ALTENBURG
A gdy już znajdziecie w lesie owe srebrne jezioro to pamiętajcie, że zaraz obok jest najstarsze zamczysko Neuburga -ruiny pierwszego tutaj zamku wybudowanego pod koniec X wieku , który też był pokaźny, bo aby pokonac zamczysko krzyzowcy użyli trebuszy ustawionych na czterech wzgórzach obok zamku
Taki trebusz byl jak proca, mogl wyrzucić kamienie lub ołów nawet na 250m, zamek stal ciut wyzej, więc byl to jeszcze latwiejszy cel
Trybusze wynaleźli chinczycy juz IV w p.n.e. W VII używane byly juz przez Arabow i tak wszedl do wojen krzyżowych na terenie Europy. Często uzywane aby rozbijac szyki armii. Z dokumentów wynika że w 1007 r. znajdował się w posiadaniu Heinricha II.
W 1197 r. Cesarz Heinrich IV przyznał zamek swojemu urzadnikowi, inzynierowi Heinrichowi von Kaldenowi.
W 1214 r. Marszałkowie Pappenheim ( o Poppenheim wkrótce napisze ) odziedziczyli zamek, który został zniszczony w czasie wojny Merano w 1246/47 i przejął go na własność Wittelsbach. Zamek został ostatecznie zniszczony w 1386 roku w czasie wojny Bawarii przeciwko Konfederacji Renskiej.
A zaraz na przeciwko Altenburga mamy
Finkenstein 3km od centrum zaraz nad Dunajem wznosi się Finkenstein. Wysokość to jakieś 200 metrów powyżej lustra wody Dunaju i stąd roztacza się wspaniały widok na dolinę Dunaju. Skała Finkenstein znajduje się w środku 4,2 ha rezerwatu przyrody Finkenstein. W II i III wieku istniała tu rzymska willowa rustica z winnicami (na miejscu jest tablica informacyjna o posiadłości) Ba, na Finkensteinie znajduje się też specjalny Knieppbecken do którego wchodzi się aby poprawić krążenie (woda ma 10°C) ale nie polecany dla osób z chorymi nerkami czy chorym pęcherzem
MIASTO
Jak już pokazałam Neuburg kojarzy się z pięknym renesansowym zamkiem. Ale zamek przy Dunaju to nie jedyny piękny landschaft mojego miasta. Mamy piękne i stare (górne) miasto i nowe (dolne)
Chcecie pewnie o nim poczytać?!